پالینولوژی سازند آب تلخ در برش الگو

سازند آب تلخ یکی از سازند های کرتاسه فوقانی حوضه رسوبی کپه داغ در شمال شرق ایران می باشد. ضخامت این سازند در برش مزدوران 950 متر و لیتولوژی آن شامل شیل های آهکی خاکستری مایل به آبی با میان لایه های فرعی و جزیی مارن است. این سازند با ناپیوستگی هم شیب بر روی سازند شیلی آب دراز قرار می گیرد و حد فوقانی آن با ماسه سنگ ضخیم و صخره ساز سازند نیزار بر اساس شواهد لیتولوژی و فسیلی به صورت گذری تدریجی، پیوسته و هم شیب است. در مطالعه حاضر با استفاده از 195 اسلاید پالینولوژیکی مربوط به 42 نمونه برداشت شده از این برش، در مجموع 91 گونه و 54 جنس داینوفلاژله، تعدادی اسپور و پولن و گونه هایی از آکر یتارک و اسکلوکودونت شناسایی گردید.درمبحث پالینوفاسیس، سه گروه اصلی عناصر پالینولوژیکی شامل پالینوماسرال ها، پالینومرف ها و مواد ارگانیکی فاقد ساختمان شناسایی و پس از تعیین در صد این سه گروه و انتقال آن به نمودار سه گانه tyson، سه پالینوفاسیس برای سازند آب تلخ تفکیک گردید. به کمک تفسیر این رخساره های پالینولوژیکی و تعیین نسبت داینوفلاژله های محیط نرتیک خارجی به نرتیک داخلی و برخی جنس و گونه هایی که شاخص های محیطی مناسبی را ارائه می دهند، محیط غالب بر سازند proximal shelf تا marginal basin تعیین گردید که به عنوان بخش inner neritic از open marine با شرایط انرژی متوسط تا بالا و تکرار چرخه های هوازی– غیر هوازی تفسیر گردید.همچنین با تعیین فاکتورهای مختلف فسیل شناسی از قبیل نسبت های عناصر اصلی مواد آلی و پالینوفاسیس مربوط به هر نمونه و با تلفیق داده های به دست آمده، سه سکانس رسوبی درجه سه با مرزهای سکانسی نوع دوم تعیین گردید. به منظور تایید صحت این روش، از روش حساسیت مغناطیسی (magnetic susceptibility)نیز برای بررسی تغییرات سطح آب دریا استفاده شد. در این روش با محاسبه میانگین حساسیت مغناطیسی در طول توالی، می توان وضعیت سطح آب دریا را مشخص نمود. بدین منظور متوسط مقدار حساسیت مغناطیسی از هریک از داده ها تفریق شده است، مقادیر مثبت نشان دهنده پایین افتادن سطح آب دریا و مقادیر منفی نمایانگر بالا آمدن سطح آب دریا می باشند. تشابه زیادی که بین پارامترهای فسیل شناسی و حساسیت مغناطیسی وجود دارد نشان می دهد که استفاده از آزمایش حساسیت مغناطیسی روش مناسبی برای بررسی تغییرات سطح آب دریا می باشد. نتایج حاصل از مطالعات آماری بر روی فاکتورهایی مثل نسبت aom شفاف به aom تیره، نسبت پالینوماسرال قهوه ای به پالینوماسرال اپک lability) )، نسبت داینوفلاژله های حساس به غیر حساس و نسبت aomبه پالینومرف دریایی نشان می دهد که نرخ رسوبگذاری و میزان اکسیژن در طی انبایش سازند متغیر بوده است، در ابتدای سازند تا بخش میانی با وجود شرایط نیمه اکسیژن دار (پائین بودن نسبیaom شفاف به aomتیره، وجود پوسته داخلی فرامینیفر) به دلیل نرخ رسوبگذاری بالا، lability پائین و حفظ شدگی پالینومرف ها بالاست، سپس با وجود کاهش اکسیژن و افزایش lability از قسمت های میانی تا بخش انتهایی حفظ شدگی پالینومرف های در یایی کاهش می یابد، از دلایل آن ریتم رسوبگذاری کند و افزایش میزان کربنات کلسیم در محیط رسوبگذاری سازند است. نتایج به دست آمده با توجه به بررسی و مقایسه پارامترهای پیرولیز راک– ایول و تعیین میزان بلوغ حرارتی با توجه به رنگ اسپور و پولن نشان می دهد که به طور کلی سازند آب تلخ در برش الگو از نظر توان هیدروکربن زایی سنگ منشا دارای پتانسیل تولید ضعیف می باشد. کروژن غالباً از نوع iii است (در برخی از موارد نوع ii)، توان تولید گاز خشک را دارد ولی نمونه های مورد نظر به مرحله کاتاژنز (tmax بالاتر از 435 درجه سانتیگراد) نرسیده و لذا به مرحله بلوغ نرسیده اند (برخی از نمونه ها در مرز بین بالغ و نابالغ قرار می گیرند).